کبد چرب،نشانه ها و درمان
کبد در بدن انسان به طور طبیعی مواد زاید را دفع و خون را پاکسازی می کند. کبد نه تنها بهعنوان تصفیه کننده خون عمل میکند بلکه هورمون تولید میکند، انرژی ذخیره و ترکیباتی تولید میکند که در هضم غذا در معده موثر است.وجود چربی در کبد، طبیعی است، اما اگر این میزان از چربی بیشتر از ۵ تا ۱۰ درصد وزن کل کبد شود، فرد به بیماری کبد چرب دچار شده است. کبد چرب معمولا نشانه و علامتی نداشته و باعث آسیبی همیشگی و برگشت پذیر نمیشود. در واقع کبد چرب یک بیماری قابل درمان است ولی در بعضی مواقع باعث اثرات و عوراض خطرناکی مانند التهاب و زخم های کبدی می شود که در شدیدترین حالت، کبد چرب فرد، دچار نارسایی کبدی می شود.
انواع کبد چرب
کبد چرب غیر الکلی
زمانی که کبد در شکستن چربیها دچار مشکل میشود،این بیماری بروز می کند و با جمع شدن چربی در بافتهای کبد، فرد دچار کبد چرب میگردد. این بیماری زمانی مشخص میشود که ۱۰ درصد یا بیشتر وزن کبد، حاوی چربی باشد. این بیماری خود نیز به چند دسته تقسیم شده و در شدیدترین مراحل باعث سیروز کبدی یا زخم و سپس نارسایی کبدی میگردد.
کبد چرب الکلی
کبد چرب ممکن است بعد از نوشیدن مقداری متوسط و یا زیاد از حدِ الکل بروز کند. حتی ممکن است در یک دوره ی بسیار کوتاه پس از مصرف الکل بیش از حد نیز بیماری کبد چرب (بیماری کبد چرب حاد) رخ بدهد.
بیش از ۱۵ میلیون نفر در آمریکا به سوء مصرف و یا مصرف بیش از حد الکل دچار هستند که بیش از ۹۰ در صد آن ها به کبد چرب دچار می شوند.
کبد چرب دوران بارداری
این نوع از کبد چرب بسیار نادر است. چربی می تواند در دوران بارداری در کبد مادر تولید شود و مادر و جنین را در معرض خطری جدی قرار دهد. ممکن است در هر دو منجر به نارسایی کبد، نارسایی کلیه، عفونت شدید و یا خونریزی شود.علت این امر را مشخص نیست اما ممکن است هورمون ها در این قضیه نقش داشته باشند.
بعد از تایید بیماری، نوزاد باید در سریعترین زمان ممکن به دنیا آورده شود.اغلب عملکرد کبد در عرض چند هفته به حالت عادی خود باز می گردد.
علایم و نشانه های کبد چرب
معمولا در مراحل ابتدایی، بیماری کبد چرب هیچ نشانه از خود بروز نمی دهد،اما با پیشرفت بیماری، بیمار شاهد علایم و تغییراتی در بدن و پوست خود می شود که در زیر این علایم را نام می بریم:
- درد در مرکز و یا سمت راست بخش بالای شکم
- کاهش وزن و کاهش اشتها
- سفید شدن رنگ زبان
- خستگی و بی حالی
- ضعف عمومی
- تعریق زیاد
- تهوع
در صورتیکه فرد دچار سیروز کبدی شود، ممکن است علایم زیر رخ دهند:
- احتباس مایعات
- کاهش ماهیچه ها
- خونریزی داخلی
- زردی پوست و چشم ها
- نارسایی کبدی
دلایل ابتلا به کبد چرب
یکی از شایع ترین دلایل ابتلا به کبد چرب اعتیاد به الکل میباشد. بعضی از داروهای خاص نیز یکی دیگر از این دلایل هستند. در بیشتر مواردی که فرد الکلی نیست، پزشکان دلیل قطعی برای ابتلا به کبد چرب را نمیدانند، اما موارد زیر میتواند باعث کبد چرب و یا افزایش خطر ابتلا به آن شوند، این عوامل شامل:
- چاقی
- دیابت نوع ۲
- فشار خون بالا
- مصرف داروهایی همچون آسپرین، داروهای استروئیدی، تاموکسیفن و تتراسیکلین
- باداری
- مسمومیت
- ویروس هپاتیت A و سایر ویروس ها
- سوءتغذیه
- کلسترول خون بالا
- سندرم تخمدان پلی کیستیک
- کم کاری تیروئید
- جراحی بای پس معده
نحوه تشخیص بیماری کبد چرب به صورت آزمایشگاهی
عموما مشکل کبد چرب طی آزمایش کبد چرب یا چک آپ های منظم بالینی مشخص می شود بیشتر افراد مبتلا نشانه ای ندارند و برخی اوقات بیمار با درد ناحیه شکم در منطقه کبدی حس اشباعی خواهد داشت ولی اکثر مبتلایان به این عارضه احساس بدی در شکم و ناحیه کبدی ندارند. این عارضه گاه در پی ارزیابی های اتفاقی آزمایشگاهی که فرد برای سایر بیماری ها به آزمایشگاه مراجعه می کند،کشف می شود و اگر علایم و بررسی ها مشکوک به کبد چرب بود ، در بررسی های دقیق تر تشخیص قطعی صادر می شود . آزمایش کبد چرب علاوه بر بررسی فاکتورهای لازمه ، به بررسی قند خون و چربی خون نیز می پردازد . طی بررسی های تصویربرداری از کبد ، مثلا سونوگرافی کبد ، تجمع اجزای چربی در این عضو مشخص شده و چنانچه نتوان با روش های مذکور به تشخیص و شناسایی بیماری دست یافت ، پزشکان متخصص به نمونه برداری از کبد می پردازند تا با مطالعات میکروسکوپی نظر قطعی در مورد بیماری صادر شود.
درمان کبد چرب
- مصرف آب لیمو ترش در آب داغ البته این روش برای افرادی که مشکل معده دارند توصیه نمی شود
- داشتن رژیم غدایی مناسب به خصوص رژیم غذای حاوی میوه ها و سبزیجات و غذاهای کم چرب
- مصرف سیر و پیاز, چغندر , کلم و..
- داروهایی که مقاومت به انسولین را درمان میکنند مانندمتفورمین
- خودداری از مصرف خودسرانه دارو در زمان هر نوع بیماری
- مصرف ویتامین E البته به اندازه و با مشورت با پزشک
- خودداری از مصرف مواد غذایی فریز شده
- ترک مواد مخدر
- کاهش وزن
- ورزش
